Yağ Dokusu ve Özellikleri

Yağ dokusu depolarının miktar değişimi sınırlıdır. Bu enerji homeostazi (organizmanin iç ortamının sabit tutulması) ile sağlanır.

Bu enerjinin sabit tutulmasında, korunmasında (homeostazinda) iştahı kontrol eden beyin bölgeleri, o bölgede sentezlenen peptidler, depo durumu hakkında bilgi veren glikoz, serbest yağ asidi, nörotransmiterler (dopamin, serotonin, noradrenalin), insülin ve leptin gibi hormonlar rol alır. Bu işlevi koordineli olarak uygulayıp varlığını devam ettirmeye çalışır.

YAĞ DOKUSU; derialtı (subkutan) ve viseral (intraabdominal) yağ olmak üzere vücutta ikiye ayrılır. Yağ hücresi meme dokusu kemik iliği yapısında bile bulunur. Vücutta Yağ dokusunun coğunu %60-80 trigliseritler oluşturur. Az miktarda serbest yağ asitleri, kolesterol, ve fosfolipidler bulunur.

Bu ne demek?

Yağ dokusu triglisetitleri depo eden özelleşmiş bir bağ dokudur ve normal insanda 30 milyar yağ hücresi bulunur ve yine ortalama günümüz insanında 13,5 kg yağ vardır.
Enerjinin vücutta en uzun ve randımanlı kullanılabilen depo hali olan yağın adeta endokrin organ (iç salgi bezleri gibi işlev gören tiroid, epifiz, testis, böbreküstü bezler) gibi hareket ettigi son yıllarda yapılan araştırmalarla ortaya çıkmıştır. Kısaca, yağ kütlesi arttıkça kendisi bir organ gibi davranıp hormonal dengeyi bozmaktadır. Olay sadece görsel değil maalesef.

İŞTAH KONTROLÜ HORMONLARI

Yağ hücrelerinde ve çeşitli dokularda enerji dengesi ve glikoz seviyesini düzenleyen hormonlar sentezlenir. Bunlar iç salgılar yolu ile beyindeki iştah merkezine etki eder. yüksek yağ oranı beyindeki iştah-yağ depolanması ve enerji sarfiyatını düzenleyen merkeze etki eder. Bu herkez hipotalamustur.

Leptin; ob (obez) geni tarafından yağ dokusunda sentezlenir. Anorektik etkilidir yani açlık bastırıcı etkisi vardır. Yağ dokusu artınca leptin sentezi artar, kandaki seviyesi yağ oranı ile alakalıdır.

Böylece,

1 İştah azalır.

2 Leptin geni veya reseptörünün eksikliğinde yeme kontrolu ortadan kalkar.

3 Obezitede kanda leptin artsa bile anorektik etki ortaya çıkmaz. Sebep leptin direncidir.

4 Leptin hormonal etki altında insülin, östrojenler ile artar. growth h. testosteron ve epinefrin ile azalır.

YAĞ DOKUSUNUN ÖZELLİKLERİ

Trigliserit suya dayanıklı , suda çözülmeyen bir yapıya sahip oldugundan çok fazla miktarda depo edilebilir. Obez olmayan bir kişide yağ halinde depo edilmiş ortalama 200-300.000 kcal enerjiyi bünyesinde saklar.

Adiposit hücre nedir ?

Basitçe yağ hücresidir, yağ damlacıkları biriktirerek olgunlaşır. Olgun yağ hücresi bölünmez fakat yağ hücresi çapı biriken yağ miktarına göre genişler. Ortalama 4 kata kadar genişleyip daha sonra bölünür. Yağ dokusu iki şekilde artar.

1, adiposit(yağ hücresi) sayısı artar.

2,adipositlerin(yağ hücresi) çapı genişler.

Bu birikme karaciğer ve kas dokusunda olur. Yağ hücreleri, yağ asitlerini ve trigliseritleri sentezleyebildiğinden enerji gereksinimi sırasında hücrede depo halde bulunan trigliserit ve yağ asitleri kana verilir (lipoliz). Bu mekanizma sinir sistemi ve hormonal tarafindan düzenlenir. Besindeki yağların yani sıra karbonhidrat ve proteinlerin ihtiyaç fazlası trigliserit olarak depo edilir.

Özet olarak kilo aldığımızda yağ hücrelerinin sayısıda çapıda genişler fakat kilo verdiginizde hücre sayısı aynen durur fakat çapı adiposit (yağ hücresi) hücrenin çapı küçülür. Teorik olarak yağ hücrelerinin ölümsüz oldugu bilinse de %10 her sene yenilenir. Adiposit hücrenin ömrü yaklaşık 10 sene kadardır.

ATP elde ediş yönünden kaynaklar ve yağın durumu,