İskelet kası, farklılaşan hücreler tarafından oluşturulur fakat çekirdek bölünmesi yeteneklerini kaybederler. Dolayısı ise tamir mekanizmaları yoktur, kendini tamir edemez. Bu kas tamiratı kas demetlerini kuşatan bağ doku tarafından yapılır. Myosatellite hücreleri yada daha basit anlamı ile uydu hücresi etkisi burada devreye girer. Özellikle kas oranını arttırmak isteyenler kas yapım ve yıkım döngüsü hakkında fikir sahibi olmak isteyenler için önemli bir konu.

Kas Uydu Hücresi Nedir ?

Kas hücrelerine miyosit ismi verilir. Literatürde isim karışıklıkları olabilir. İngilizce ve latince kaynak kullanımı farkı görülebilir. Buna örnek olarak myocytus latince, myocyte ingilizce ve türkçeye miyosit olarak geçmiştir. Türkçeye geçtiği halinde devam edelim. Kas hücrelerinin bir çok çeşidi vardır. Kalp kası hücreleri, iskelet kası hücreleri başlıcaları.Kaslar kasılma gevşeme özelliğine sahip ince ipliksi proteinlerden oluşur. (aktin-miyozin)
Bunlara miyofibril veya miyofilament denir. Kasılmanın başlangıç noktasındaki proteinler aktin ince ve açık renkli zincirlerdir. Miyozin kalın ve koyu renklidir. Yan yana gelen aktin ve miyozin birbiri üstünde kayarak kasılmayı oluşturur.( kayan filamentler teorisi)
Teorik olarak kasılma bu miyofibrillerin içinde başlar. Her kas teli için geçerlidir.
Yan yana gelen kas lifleri perimisyumu yani kas demetlerini, perimisyumlar epimisyumu oluşturarak kasları oluşturur.

Antrenman Yönünden Kas Oranının Artması veya Azalması ?

Kasların büyümesi hipertrofi, liflerin sayıca artmasından değil hacimce enine bir büyümesi anlamına gelir.
Hiperplazi yani kas hücre sayısının antrenman ile artması ise şuan söz konusu değildir.
Bazı kaynaklarda kas lif sayısının artışını mümkün gibi anlatan az da olsa bazı kaynaklar mevcut. Bu duruma cevaben, aktin-miyozin iğcikleri yani kasılgan proteinler kas flamentlerinin içinde artar fakat kas flament sayısı artmaz. Kas flament içi artışlar flamenti kalınlaştırdığı için hipertrofi adını alır. (Hiperplazi için araştırmalar devam ediyor.)

Hipertrofinin Mekanizması Basit Anlamda Nedir ?

En basit anlamda uyum sağlamak için kasların bazı fizyolojik temellerde kendini değiştirmesidir. Antrenmanda zarar gören kas iğcikleri, tamir sırasında farklılaşır. Toparlanma hücrede başlar. Sarkoplazma hücrenin çekirdek dışı tüm organellerinin bulunduğu bölüme denir ve yapısının büyük kısmı sudan oluşur. %80 i kadar.
Sarkoplazmanın enine artması ise sadece içerdeki proteinin yani aktin, miyozin, troponin sayısının artması değil buradaki sıvı miktarının artması ile anlaşılabilir. Aşağıda tekrar maddeler halinde değinicez. Bazı sitelerde sarkoplazmik hipertrofi ve miyofibriler hipertrofi gibi bir takım yaklaşımlar söz konusu.

İddia;

Sarkoplazmik hipertrofi belirli bir tekrar 8-12 tarzı v.b. profesyonel vücut geliştirmecilerin uyguladığı yöntemler ile kas içi kasılmaya dahil olmayan organellerin ve sarkoplazma sıvısının artmasıdır. Bu da söz edildiği gibi %20 lik bir kısım değil %80 lik bir kısmını oluşturur.
Myofibril hipertrofisi aktin ve miyozin yani kontraktif proteinlerin yıkımı ve yapımı sonrası pozitif yapım sonucu oluşan fibril içi kontraktif proteinlerin artmasından oluşur. Takım sporları v.b. olimpik sporcularda bunlar görülür. Ayrıca antrenman yükü hakkında pek bir bilgi verilmiyor. Hareket isimleri mevcut fakat genelde şiddet ve kapsam ile ilgili bir bilgi yok.

İddia ve yazılar genelde böyle. Peki bu durum böyle mi ?

Cevap vermek gerekir ise anabolizma -katabolizma yapım ve yıkım bir bütün olarak işler. Doğal olarak hipertrofi hem sarkoplazmik ve miyofibril yönünden antrenman tarzına bağlı olarak devam eder. Burada farkı yaratan ve genelde yazılmayan durum vücut geliştirmeci arkadaşların çok fazla steroid kullanması sonucu kasta oluşan aşırı toparlanma faaliyetleridir. Çeşitli enzim sıvıların stoplazmada aşırı birikmesine yol açar.
Özet ile, sarkoplazmik hipertrofi ve myofibril hipertrofisi birbirinden ayrı prosesler değildir. Doğal pek mümkün değildir. Daha detaylı başka bir yazı da değerlendiririz.

Myoblast, Uydu Hücreleri Ne Yapar ?

Bunlar çoğalma yeteneğine sahip hücrelerimizin öncül hücreleridir. Bölünme yeteneğini kaybetmiş kaslar kendilerini tamir edemezler. Hasar sonrası toparlanma sürecinde uydu hücreler görev alırlar. Kuvvet antrenmanlarına etkileri yoktur. Toparlanmayı hızlandırırlar. Dolaylı olarak antrenman kalitesine ve başarısına etkisi büyüktür.
Hücre zarı ile hücre arasında bulunurlar. (Sarkolemma ve endomisyum arasında bulunurlar.) Bu hücrelerin neden orada olduklarına dair 3 farklı görüş var.

1-Uydu hücrelerinin, hücre çekirdeği oluşturan öncü hücreler olduğu (bu biliniyor) ve orada bir zarar durumunda kök hücre gibi kullanılmak için bulundukları.
2-Kas hasarlarının tamirinden sorumlu oldukları.
3-Bunların başıboş hücre içine girmiş öncül hücreler oldukları.1.ve 2. Görüş kanıtlandı diyebiliriz.

Antrenman ve Uydu Hücreler

Uydu hücre sayısı erken dönem antrenman yapan çocuklarda daha fazla artıyor. Bu durum dolaylı olarak ilerdeki profesyonel başarıların önünü açıyor. Yukarda belirttiğim gibi kas hücresi bölünemediğinden, hipertrofi antrenmanlarına cevap olarak kaslar uydu hücrelerini kullanır. Teorik olarak çekirdek sayısı arttıktan sonra azalmaz. Ara verip spora döndükten sonra kas hücrelerinin daha hızlı biçimlenmesi spor yapmayanlara oran ile daha hızlıdır. Çocukluğunda spor yapanlar daima bir değil bir kaç adım öndedir.

Nasıl ?

Kas hücreleri büyük ve fazlaca hücre çekirdeğine gereksinim duyar. Ayrıca aktin ve miyozin yani kasılmayı sağlayan proteinlerin miktarını da etkiler. Çekirdek sayısının fazla olması kas kütlemizi kas kütlemiz ise doğal olarak sportif performansı belirler. Ayrıca çekirdek sayısı hücre içinde arttığı zaman kas ufalsa bile sayıları teknik olarak azalmaz. Stoplazma ufalabilir fakat çekirdek sayısı artmış ve sporu bırakmış sporcular daha hızlı form tutarlar. Özetlemek gerekir ise;

Hipertrofi yani Büyük Kasların Fizyolojik Nedenleri Nelerdir ?

Artmış miyofibril.
Artmış aktin, miyozin.
Artmış hücre içi sıvı.
Artmış hücre çekirdek sayısı.

Şu an, bilinen uydu hücrelerinin ortalama bir insanda 10-20 milyar tane olduğu, kas hücreleri hasar gördüğünde devreye girdikleri, antrenmanın toparlanma döneminde aktif oldukları, aktin ve miyozin üretiminde aktif oldukları, hücre çekirdek sayılarının artmasında aktif oldukları, biliniyor.

Burada yukarda belirttiğimiz gibi kas çekirdeği kendini tamir edemez ve kas hücreleri bölünemez.
Burada uydu hücreleri öncül bir rol oynar. Kas hasarlarında devreye girer. Sadece antrenman olarak düşünmemek lazım. Hastalık gibi durumlarda da aktif hale gelirler.

Hipertrofi Antrenmanlarına Uydu Hücrelerinin Etkileri ?

Hipertrofi antrenmanlarının temelini oluşturan anabolizma ve katabolizma döngüsünde uydu hücrelerinin kalitesi tartışılmaz bir noktada. Çünkü onarılan hücrenin çekirdek sayısı artmış, stoplazması büyümüş ve aktin-miyozin fazlalaşmış demektir. Bu ise hem hacim hem kütle olarak büyümüş kas hücresi demektir.
Her antrenörün bildiği gibi bu döngünün kalitesini belirleyen toparlanmadır. Toparlanma da dış faktörler, epigenetik, genetik, antrenman kalitesi, tipi, sıklığı önemli. Uydu hücrelerinin toparlanma üstündeki etkileri git gide daha çok araştırılan ve öne çıkan bir alan.

Fatih Özkan

http://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-iskelet-kasi-uydu-hucreleri-ve-kas-rejenerasyonundaki-yeri-80509.htmlhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2225012/pdf/493.pdf